Nấm Âm Đạo Khi Mang Thai: Nguyên nhân và Cách chữa trị

Nấm âm đạo khi mang thai là tình trạng khá phổ biến trong thai kỳ và xảy ra bất kỳ lúc nào. Bệnh không chỉ gây ra những triệu chứng khó chịu như ngứa ngáy, đau rát vùng kín mà còn làm suy giảm sức khỏe của mẹ và ảnh hưởng đến sự phát triển của thai nhi nếu không chữa trị kịp thời.

Nấm âm đạo khi mang thai là một trong những bệnh lý phụ khoa phổ biến trong thai kỳ

Nấm âm đạo khi mang thai là gì?

Nấm âm đạo khi mang thai là tình trạng xảy ra khá phổ biến khi có đến hơn một nửa thai phụ mắc bệnh lý này, đặc biệt trong 3 tháng đầu và 3 tháng cuối thai kỳ. Nguyên nhân gây nấm âm đạo chủ yếu là do sự mất cân bằng trong môi trường axit âm đạo, tình trạng kiềm hóa tạo điều kiện cho sức phát triển của các loại nấm men, vi khuẩn.

Theo các chuyên gia, phụ nữ mang thai là đối tượng dễ mắc bệnh nấm âm đạo nhất vì giai đoạn thai kỳ là thời điểm cơ thể người phụ nữ có những thay đổi bất thường về hormone, nội tiết. Đây chính là điều kiện thuận lợi để nấm có cơ hội sinh sôi và phát triển mạnh mẽ, trong đó nấm Candida Albicans là loại nấm thường gặp nhất.

Triệu chứng thường gặp do bị nấm âm đạo khi mang thai

Bệnh nhiễm nấm âm đạo khi mang thai có những triệu chứng tương tự như các bệnh lý phụ khoa khác, đặc trưng bởi một số triệu chứng sau đây:

Dấu hiệu trong 3 tháng đầu thai kỳ

Bị nhiễm nấm âm đạo trong 3 tháng đầu thai kỳ sẽ khiến mẹ gặp phải một số triệu chứng sau đây:

Tiết nhiều dịch âm đạo, dịch có mùi hôi tanh và màu sắc bất thường;
Ngứa rát, đau nhức và sưng tấy vùng âm đạo;
Tiểu buốt, tiểu rát;
Một số trường hợp khác còn kèm theo triệu chứng đi tiểu nhiều lần trong ngày, tiết dịch bất thường hoặc lẫn ít máu từ âm đạo, âm đạo luôn ẩm ướt… Đây là những dấu hiệu cơ bản khi mang thai, vì vậy chị em cần phân biệt rõ với dấu hiệu nấm âm đạo.

Dấu hiệu nhiễm nấm âm đạo khi mang thai 3 tháng giữa

Vào các tháng giữa thai kỳ, khi cơ thể của mẹ bắt đầu quen dần với các triệu chứng có thai thì đồng thời lúc đó các dấu hiệu của nhiễm nấm âm đạo cũng sẽ rõ ràng hơn. Lúc này, vùng âm đạo sưng đau rát nhiều, khi tiểu gây rát buốt, tiết nhiều khí hư có mùi hôi tanh, có nhiều mảng bám trắng như bã đậu bám trên lớp niêm mạc âm đạo…

Phụ nữ mang thai bị nấm âm đạo biểu hiện bởi một số triệu chứng như đau rát, ngứa ngáy, sưng, ra nhiều huyết trắng hôi tanh…

Dấu hiệu nhiễm nấm âm đạo khi mang thai 3 tháng cuối

Nhiễm nấm âm đạo khi mang thai 3 tháng cuối là tình trạng phổ biến hầu hết người bệnh đều gặp phải. Trong giai đoạn này, cơ thể mẹ bầu đang không ngừng tăng nhanh về cân nặng, thể trạng thay đổi mà cả sức đề kháng cũng suy giảm không kém. Chính sự thay đổi này khiến mẹ dễ bị nhiễm nấm âm đạo với một số biểu hiện như sau:

Lượng huyết trắng ra nhiều gấp 2, 3 lần so với bình thường, có mùi tanh, hôi, màu sắc khác thường như trắng, vàng, xanh, bị bết dính và vón cục;
Âm đạo ngứa ngáy, sưng tấy rất khó chịu;
Chảy máu âm đạo, quan hệ tình dục gây đau rát;
Tiểu ra máu, tiểu buốt, có cảm giác nóng rát khi tiểu.

Nguyên nhân gây nấm âm đạo khi mang thai

Các chuyên gia cho biết, có rất nhiều nguyên nhân khác nhau tác động và gây ra nấm âm đạo, trong đó chủ yếu xuất phát từ một số nhân sau:

Rối loạn nội tiết tố: Sự thay đổi nội tiết tố khi mang thai được nhận định là nguyên nhân chủ yếu gây ra nấm âm đạo khi mang thai. Lúc này, sự biến đổi đột ngột lượng estrogen khiến âm đạo bị kích thích tiết nhiều glycogen – một trong các tác nhân tạo điều kiện cho sự hình thành và phát triển nấm men.
Do sự sinh trưởng của nấm men: Nấm Candida là tác nhân chính gây ra bệnh nấm âm đạo. Khi gặp điều kiện môi trường âm đạo thích hợp, nấm sẽ sinh sôi mạnh và phát triển thành viêm nhiễm.
Do mất cân bằng độ pH âm đạo: Mang thai khiến cho độ pH âm đạo bị mất cân bằng, tạo nên môi trường kiềm hóa thay vì axit như bình thường. Đây chính là môi trường thuận lợi để các loại nấm men phát triển.
Do tiết nhiều dịch âm đạo: Dịch âm đạo tiết ra nhiều quá mức khi mang thai khiến bộ phận này luôn trong tình trạng ẩm ướt. Nếu mẹ bầu không vệ sinh sạch sẽ, kỹ lưỡng sẽ dễ khiến nấm sinh sôi phát triển số lượng lớn gâychứng nấm âm đạo khó chịu.
Một số nguyên nhân khác:
- Việc lạm dụng nhiều thuốc các loại thuốc kháng sinh chứa steroid hoặc dùng thuốc tránh thai trong thời gian dài cũng làm tăng nguy cơ nhiễm nấm âm đạo.
- Mắc bệnh tiểu đường thai kỳ, thường xuyên ăn ngọt cũng dễ gây nhiễm nấm và nhiều bệnh lý phụ khoa khác.
- Mẹ bầu suy giảm hệ miễn dịch tạo điều kiện cho nấm âm đạo phát triển, lây lan rộng và viêm nhiễm.

Bệnh nấm âm đạo khi mang thai ảnh hưởng ra sao đến mẹ và bé?

Hầu hết các trường hợp nấm âm đạo khi mang thai đều không gây nguy hiểm quá mức đến sức khỏe của mẹ và bé nếu được điều trị và chăm sóc đúng cách. Ngược lại, nếu mẹ bầu chủ quan lơ là không thực hiện các biện pháp điều trị tích cực có thể gây nhiều ảnh hưởng và biến chứng nguy hiểm như:

Đối với mẹ bầu:

Việc bị nhiễm nấm âm đạo khi mang thai khiến mẹ bầu luôn trong tình trạng ngứa ngáy, khó chịu, bứt rứt, mệt mỏi…
Thậm chí một vài trường hợp viêm nhiễm nấm âm đạo nghiêm trọng còn là tiền đề khởi phát một số bệnh lý nguy hiểm như: viêm tử cung, viêm cổ tử cung, viêm buồng trứng, nặng nhất có thể là ung thư cổ tử cung…
Gây khó khăn cho quá trình chuyển dạ và sinh nở.

Nấm âm đạo khi mang thai không được điều trị không chỉ gây ảnh hưởng sức khỏe của mẹ mà còn ảnh hưởng xấu đến thai nhi

Đối với thai nhi:

Nhiễm nấm âm đạo khi mang thai có thể khiến trẻ dễ bị sinh non do nấm âm đạo phát triển nhanh chóng gây viêm màng ối.
Thai nhi chậm phát triển do nấm âm đạo làm chậm quá trình hấp thụ chất dinh dưỡng.
Một số trường hợp mẹ sử dụng thuốc trị nấm sai cách cũng gây nhiều những ảnh hưởng khó lường cho sự phát triển của thai nhi.
Việc điều trị nấm âm đạo không dứt điểm cho đến lúc chuyển dạ sinh con qua ngả âm đạo dễ khiến trẻ mắc một số bệnh lý về da liễu, đường hô hấp, tiêu hóa do tiếp xúc với nấm, gây ra các triệu chứng như nấm mắt, nấm da…

Phương pháp điều trị nấm âm đạo khi mang thai an toàn và hiệu quả

Nhiễm nấm âm đạo thông thường có thể kiểm soát nhanh với nhiều biện pháp khác nhau. Tuy nhiên đối với phụ nữ mang thai nhiễm nấm âm đạo thì việc điều trị trở nên phức tạp hơn do liên quan đến sự phát triển của thai nhi trong bụng. Tùy theo mức độ nhiễm nấm âm đạo nặng hay nhẹ mà bác sĩ sẽ tư vấn cho mẹ áp dụng phương pháp điều trị thích hợp.

Một số biện pháp điều trị thông dụng dành cho phụ nữ mang thai bị nấm âm đạo:

1. Điều trị bằng thuốc Tây giúp kiểm soát viêm nhiễm

Phụ nữ mang thai tuyệt đối không được tự ý sử dụng thuốc Tây dù để trị bất kỳ bệnh lý gì khi chưa có sự chỉ định của bác sĩ. Đối với tình trạng nấm âm đạo khi mang thai cũng tương tự như vậy, mẹ bầu hoàn toàn không được sử dụng thuốc dạng viên uống. Vì nhóm thuốc này có thể gây ảnh hưởng đến chức năng gan, thận và sự phát triển nói chung của thai nhi.

Loại thuốc Tây được chỉ định sử dụng để chữa nấm âm đạo khi mang thai là dạng thuốc đặt âm đạo và thuốc dạng bôi. Hiện nay, có nhiều loại thuốc chữa nấm âm đạo khác nhau, tuy nhiên đối với phụ nữ mang thai chỉ nên sử dụng 2 loại chính sau đây:

Thuốc đặt âm đạo Poligynax

Poligynax là loại thuốc được kê đơn khá phổ biến cho phụ nữ mang thai do đặc tính an toàn cao và đem lại hiệu quả nhanh chóng.
Trong thuốc này có chứa thành phần Polymyxin sulfate, Neomycin sulfate, kết hợp hoạt chất kháng nấm Nystatin.
Liều dùng cơ bản của Poligynax là 1 viên/ ngày, đặt vào mỗi buổi tối và thực hiện liên tục trong vòng 12 ngày.

Phụ nữ mang thai bị nấm âm đạo thường dùng thuốc đặt âm đạo hoặc thuốc bôi để kiểm soát triệu chứng viêm nhiễm

Thuốc đặt âm đạo Canesten 500mg

Đây cũng là một trong những loại thuốc thường được kê đơn phổ biến cho phụ nữ mang thai bị nhiễm nấm âm đạo.
Thành phần chính của thuốc là Clotrimazole hàm lượng 500mg.
Liều dùng đặt 1 viên duy nhất/ lần vào trong âm đạo.

Ngoài hai loại thuốc dạng viên đặt âm đạo vừa kể trên, mẹ bầu cũng có thể sử dụng thuốc chữa nấm âm đạo dạng bôi. Loại thuốc phổ biến là Cristan 100mg với các đặc điểm sau đây:

Thành phần chính của thuốc Cristan 100mg là Clotrimazole 100mg có khả năng chống nấm, phát hiện tiêu diệt và ức chế sự phát triển của nấm Candida.
Để sử dụng loại thuốc dạng kem bôi, trước tiên mẹ bầu cần vệ sinh vùng kín thật sạch sẽ trước, tiếp theo lau khô rồi bôi thuốc lên bề mặt âm đạo đang bị nhiễm nấm. Lưu ý không bôi thuốc vào sâu trong âm đạo.
Thực hiện bôi thuốc đều đặn hằng ngày, kiên trì bôi trong vòng 7 – 10 ngày liên tục để đạt hiệu quả tốt nhất.

Lưu ý:

Dù sử dụng dạng thuốc bôi hay thuốc đặt âm đạo mẹ bầu cũng cần tuân thủ tuyệt đối hướng dẫn của bác sĩ. Tránh việc tự ý mua thuốc và sử dụng tại nhà vì điều này rất dễ gây biến chứng cho sức khỏe của mẹ và thai nhi.
Sau khi trị khỏi nấm âm đạo, nên tham khảo ý kiến của bác sĩ về việc sử dụng loại thuốc phòng ngừa tái phát hiệu quả.

2. Kết hợp các biện pháp cải thiện triệu chứng tại nhà

Để việc chữa trị nấm âm đạo khi mang thai hiệu quả, bên cạnh việc dùng thuốc theo hướng dẫn của bác sĩ, mẹ bầu cũng cần chủ động thực hiện các biện pháp làm giảm tình trạng nhiễm nấm tại nhà bằng các biện pháp đơn giản sau đây:

Vệ sinh vùng kín bằng nước muối

Nước muối sinh lý 0.9% hoặc nước muối pha loãng có tác dụng sát khuẩn, tiêu viêm và tiêu diệt các loại nấm men trong âm đạo. Ưu điểm của biện pháp này là đem lại hiệu quả cao mà lại vô cùng an toàn cho sức khỏe.

Lưu ý: chỉ dùng nước muối rửa bên ngoài âm đạo, không được thụt rửa quá sâu để tránh gây tổn thương vùng kín. Ngoài ra, mẹ bầu cũng nên hạn chế cách này vì nước muối rất dễ gây khô rát âm đạo, tốt nhất chỉ nên thực hiện với tần suất vừa phải 1 lần/ ngày để đạt hiệu quả tốt nhất.

Dùng lá trà xanh

Trong lá trà xanh vốn có đặc tính kháng viêm, chống khuẩn tự nhiên nhờ hàm lượng cao chất chống oxy hóa. Chính vì vậy, đây là sự lựa chọn phù hợp để điều trị nấm âm đạo khi mang thai. Đun sôi lá trà tươi để thu lấy phần nước để rửa vùng kín sẽ giúp làm dịu cảm giác đau rát, ngứa ngáy. Nên thực hiện cách này mỗi ngày để đạt hiệu quả tốt nhất.

Dùng rau thìa là

Trong rau thìa là có chứa hàm lượng cao chất kháng nấm tự nhiên nên việc tận dụng loại thảo dược này để chữa nấm âm đạo là điều dễ hiểu. Mẹ bầu dùng lá thìa là đã rửa sạch, giã nhuyễn vắt lấy nước cốt hoặc đun sôi lấy nước rửa vùng kín đều đặn hằng ngày để tăng khả năng cải thiện tình trạng viêm nhiễm.

Dùng lá ngải cứu

Lá ngải cứu có tác dụng kháng viêm, chống khuẩn, loại bỏ tác nhân viêm nhiễm và giảm đau rát khó chịu vùng âm đạo. Cách thực hiện cũng rất đơn giản, đun sôi lá ngải cứu cùng lượng nước vừa phải, đổ ra chậu và mang đi xông vùng kín. Khi nước nguội thì dùng để rửa vùng kín. Thực hiện liên tục trong vòng 5 ngày, mỗi ngày 2 lần.

Lá ngải cứu có tác dụng kháng viêm, chống khuẩn, loại bỏ tác nhân viêm nhiễm và giảm đau rát khó chịu vùng âm đạo

Lưu ý:

Trên đây là các mẹo chữa nấm âm đạo khi mang thai đơn giản, có thể thực hiện ngay tại nhà. Mặc dù được đánh giá cao về mức độ lành tính, an toàn nhưng các biện pháp tại nhà chỉ mang tính hỗ trợ điều trị, làm giảm triệu chứng chứ không chữa khỏi bệnh tận gốc.
Bên cạnh đó, các mẹo này thường mất khá nhiều thời gian mới phát huy công dụng. Do đó người bệnh cần kiên trì áp dụng trong thời gian dài cho đến khi đạt được hiệu quả rõ rệt.

3. Chữa nấm âm đạo khi mang thai bằng bài thuốc Đông y

Phương pháp chữa bệnh nhiễm nấm âm đạo theo Đông y không còn quá xa lạ với nhiều người. Sở hữu những ưu điểm tuyệt vời như an toàn, lành tính nhờ sử dụng dược liệu tự nhiên, phù hợp với mọi đối tượng, trong đó có cả phụ nữ mang thai. Không chỉ đem lại hiệu quả trị bệnh, các bài thuốc Đông y còn giúp bồi bổ sức khỏe, nâng cao hệ miễn dịch chống lại các bệnh về nấm phụ khoa.

Bài thuốc dạng rửa, xông

Bài thuốc 1: Kết hợp lá khổ sâm, lá trầu không và lá kinh giới nấu sôi lấy nước để xông và vệ sinh vùng kín bị nấm âm đạo. Lưu ý đối với những mẹ bầu bị táo bón, suy nhược cơ thể không nên dùng vị thuốc khổ sâm.
Bài thuốc 2: Chuẩn bị khổ sâm và xà sàng tử mỗi vị 30g, 20g long đởm thảo, thổ cẩn bì, địa phu tử, bách bộ sống, hoàng bách mỗi vị 15g. Sắc hết các dược liệu cùng 2 – 3 lít nước trong vòng 40 phút. Lọc lấy phần nước, bỏ bã, đợi cho nước nguội bớt thì dùng để rửa âm đạo. Kiên trì thực hiện 1 lần trước khi đi ngủ để đem lại hiệu quả cao.
Bài thuốc 3: Chuẩn bị đinh hương 12g, đại hoàng và hoắc hương mỗi vị 30g, long đởm thảo 20g, hoàng liên, bạc hà và phèn chua mỗi vị 15g cùng 1g băng phiến. Sắc hỗn hợp dược liệu này trên lửa nhỏ trong vòng 30 phút, đổ nước ra chậu, đợi cho nguội bớt rồi tiến hành ngâm rửa âm đạo. Thực hiện liên tục trong vòng 12 ngày để đạt hiệu quả tốt nhất.

Bài thuốc dạng uống

Trinh nữ hoàng cung chữa nấm âm đạo: Chuẩn bị lá trinh nữ hoàng cung và hạ khô thảo mỗi thứ 20g, 12g rễ cỏ xước, 8g hoàng cầm và 6g cam thảo dây. Sắc uống mỗi ngày một thang, chia nước thuốc làm 3 lần uống hết trong ngày.
Ích mẫu chữa nấm âm đạo: Chuẩn bị 12g ích mẫu, 6g cam thảo dây cùng huyết giác, lá sen tươi, lá trinh nữ hoàng cung và ngải cứu tươi mỗi vị 20g. Sắc mỗi ngày một thang lấy nước thuốc uống 2 – 3 lần/ ngày.

Lưu ý: Khi sử dụng các dược liệu Đông y chữa viêm âm đạo cho phụ nữ mang thai cần chú ý chọn mua dược liệu chất lượng, tránh dược liệu ẩm mốc, không rõ nguồn gốc để đảm bảo sức khỏe cho cả mẹ và bé.

Phòng ngừa nấm âm đạo khi mang thai bằng cách nào?

Nấm âm đạo là bệnh lý phụ khoa dễ tái đi tái lại, đặc biệt trong suốt thai kỳ. Vì vậy, mẹ bầu cần chú ý thực hiện một số biện pháp chăm sóc, phòng ngừa ngay từ sớm để giảm nguy cơ mắc bệnh:

Ăn uống lành mạnh, ưu tiên các loại thực phẩm giàu vitamin, hạn chế thức ăn ngọt để giảm thiểu nguy cơ nấm âm đạo

Giữ vệ sinh vùng kín hằng ngày bằng nước sạch và dung dịch vệ sinh phụ nữ có nồng độ pH phù hợp. Nên tham khảo ý kiến của chuyên gia để được tư vấn loại dung dịch vệ sinh an toàn với phụ nữ mang thai.
Trong thai kỳ, tuyệt đối không sử dụng các loại xà phòng, chất tẩy rửa mạnh, có chứa cồn để vệ sinh vùng kín để tránh gây mất cân bằng nồng độ pH, dễ phát sinh nấm âm đạo.
Chọn lựa đồ lót rộng rãi, chất liệu vải thấm hút mồ hôi, thoáng mát, thay quần lót 2 – 3 lần/ ngày để đem lại sự thoải mái trong thai kỳ cũng như ngăn ngừa sự phát triển của nấm men âm đạo.
Vệ sinh sạch sẽ vùng kín sau mỗi lần đi tiểu tiện hoặc đại tiện bằng khăn giấy mềm, rửa sạch lại với nước rồi dùng khăn bông thấm khô từ trước ra sau.
Bổ sung đầy đủ các chất dinh dưỡng cần thiết cho thai kỳ, ăn nhiều rau xanh, hoa quả tươi, uống nhiều nước đặc biệt là ăn nhiều sữa chua lên men tự nhiên vì chứa nhiều vi sinh cung cấp chất kháng viêm tự nhiên cho cơ thể. Ngoài ra, ưu tiên ăn nhiều tỏi trong các bữa ăn hằng ngày để phòng ngừa nấm âm đạo khi mang thai.
Hạn chế ăn các loại thực phẩm ngọt, ăn đường để tránh tăng độ nóng ẩm ở vùng kín, ngăn ngừa nguy cơ nhiễm nấm âm đạo.
Không nên quan hệ tình dục trong giai đoạn bị nấm âm đạo khi mang thai.
Không được áp dụng các biện pháp điều trị dân gian không an toàn khi chưa được kiểm chứng.
Không nên tắm bồn hoặc sử dụng vòi nước xịt sâu vào bên trong âm đạo để tránh gây tổn thương, dẫn đến viêm nhiễm nấm âm đạo.
Thường xuyên vận động, tập thể dục thể thao, ngủ đủ giấc, giữ tinh thần thoải mái, tránh stress kéo dài để làm giảm nguy cơ viêm nhiễm hoặc nấm âm đạo khi mang thai.

Nấm âm đạo khi mang thai là bệnh lý phụ khoa phổ biến không quá nguy hiểm. Tuy nhiên, bệnh cũng tiềm ẩn nhiều biến chứng nguy hiểm gây hại cho sức khỏe của mẹ bầu và sự phát triển của thai nhi. Điều tốt nhất mẹ bầu nên làm chính là khám thai định kỳ theo lịch và theo dõi sự bất thường của cơ thể, đặc biệt là tại âm đạo để sớm phát hiện, có hướng điều trị kịp thời.

Trần Giang

Theo: Vienyduocdantoc.org.vn